Lullen over burgerschap deel 2

Samenvatting week discussie 17

De vraag: Wie heeft de grootste bijdrage geleverd aan het concept van burgerschap: John Locke, Jan Jacques Rousseau of Emmanuel Sieyes (of misschien een andere tijdgenoot)?

John Locke:

Zijn staatsinvulling lijkt het meeste op wat we tegenwoordig kennen. Kijk naar de declaration of independence in de USA. Locke's invulling van een staat is dat mensen vrijwillig een gedeelte van hun vrijheid en natuurrecht afstaan aan een overkoepelende regering, die echter ook weer afgezet mag worden indien hij/zij/zij zich niet houdt aan de regels en wat afgesproken is. We kiezen vrijwillig een regering die ons regels en wetten geeft waar we ons aan moeten houden om de samenleving een beetje in toom te houden. Maar zijn wij het niet eens met wat de regering doet, kunnen wij protesteren en opnieuw zorgen voor verkiezingen. Naast dit heeft Locke ook een idee over burgers, burgers hebben in zijn filosofie vooral rechten, de staat is er om de burger te beschermen. Daarnaast heeft de burger echter ook plichten en dat is zich houden aan de wet. Het systeem als hij opschrijft heeft gewoon veel weg van de democratie zoals we dat nu kennen, in USA, GB en West-Europa.
Je kan ook stellen dat de Fransen er duidelijk over na gingen denken, in hun welgenoemde salons zullen ze er het vaak over hebben gehad. Des te knapper is het van Locke om in het chaotische Engeland zulke voortvarende ideeën te ontwikkelen, petje af.
Toch mag je dan niet vergeten dat een van de grootste naties ter wereld zijn verklaring van onafhankelijkheid gebaseerd heeft op de ideeen van Locke. Als je het over tastbare bijdrages hebt is dit natuurlijk voorbeeld nummer 1.

Jan Jacques Rousseau:
Is het niet zo dat een van grootste revolutie in Europa ontstaan is uit het gedachtegoed van Rousseau. Zijn vrijheid, gelijkheid en broederschap heeft toch de Franse revolutie ontketend, wat niet alleen in Frankrijk bleef maar zich in heel Europa zijn facetten heeft uitgezet. Weg met de monarchie en onderdrukking. Het volk is soeverein en zal zich bewegen vanuit het Algemene wil. Dit effect zie je vandaag de dag nog in alle republieken in Europa die destijds zijn ontstaan. Natuurlijk in een andere context maar zeker merkbaar. Kijk bijvoorbeeld naar Polen, zeer instabiel in die tijd, geadviseerd door Rousseau, zijn invloed was ongekend. Door zijn gedachtegoed ontstond er voor het eerst in Frankrijk een gevoel van nationale identiteit en het patriottisme ontstond.
Zijn sociaal contract (Du Contrat Social ou Principes du droit Politique (1762) ) was het boek dat naar mijn mening de meeste invloed heeft gehad op burgerschap. In dit contract werd voor het eerst het idee dat de macht is uitgeleend aan de vorst beschreven. Daarvoor werd gedacht dat de macht van de vorst door God was gegeven. Rousseau vond dat de samenleving een samenwerking was op basis van een contract. Het volk heeft de macht. Als we de volgende definitie van burgerschap aanhouden:Toestand van de burger, van het individu. (Staat van de burger, met rechten en plichten). Dan vind ik het feit dat de macht aan de vorst wordt uitgeleend duidelijk invloed hebben op het burgerschap. Aangezien de rechten en plichten van de vorst en de burger hierdoor enorm veranderen.

Emmanuel Sieyès:
Zijn uiteenzetting over de Derde Stand is een mooi concept. Sieyès wil dat het algehele goed wordt gediend. Er moet geen samenleving zijn waarin de overheid eigendom is van een aparte klasse, zoals de adel. Zo'n klasse is eerder een last van de Derde Stand dan iets waar het gemak van heeft. Sterker nog ze zijn een groep buitenstaanders. Het gaat om het volk, die moet het land onder controle krijgen. Alles moet gelijk worden getrokken. Iedereen moet dezelfde rechten krijgen en er mag geen regering boven staan die meer macht heeft. De Derde Stand krijgt hierdoor vrijheid en de mogelijkheid tot een bloeiende samenleving. Sieyès geeft hierbij wel aan dat iedereen zich voor de staat in moet zetten. Hij zet daarbij een echt wij-gevoel neer, waarbij elk individu een taak heeft voor het gezamenlijk goed. De schouders eronder met zijn allen dan zijn we verzekerd van een goed werkende samenleving.

Montesquieu:
Per slot van rekening is heeft hij de grootste invloed gehad in onze staat van tegenwoordig. Zijn Trias politica is toch de grootste richtlijn waaronder wij tegenwoordig leven. Scheiding van de machten heeft in de westerse landen zijn vruchten afgeworpen. Doorgaans hebben de westerse landen weinig reden tot klagen. Het volk heeft een dikke vinger in de pap (zelfs Sieyès zou er volgens mij wel mee kunnen leven) en daarbij de macht om voor een andere regering te kiezen als ze vinden dat de huidige het slecht doet. Om land te zijn hebben we ook nog eens een grondwet waaraan iedereen zich dient te houden, dus we worden doorgaans ook gelijk behandeld. De drie machten houden elkaar goed in balans en er bestaat daarbij ook geen kans dat één van de drie machtiger wordt dan de andere twee.

Conclusie:
Eigenlijk is het een combinatie. Locke heeft een basis gelegd voor de regering, hoe moet een regering eruit zien. Rousseau kwam met zijn algemene wil, dat alle leden van het volk hetzelfde moeten willen anders werkt het niet. En Sieyes kwam daarbij dat de derde stand het volk is en het dus voor het zeggen heeft. Een combi van deze drie zie je nu terug in onze tijd. Als je bijvoorbeeld kijkt naar Nederland zie je dat hier het volk (de derde stand om het zo maar te noemen (SIEYES)) veel te zeggen heeft, daarnaast kiezen wij vrijwillig een regering die wij de macht geven en we geven een stukje van onze eigen macht af (LOCKE) en die regering moet proberen om het volk tevreden te houden door de algemene wil, zoals wij willen bijvoorbeeld geen criminaliteit of een slechte economie, te handhaven (ROUSSEAU). Daarnaast heeft Montesquieue inderdaad ook een grote bijdrage geleverd door het praktisch in te delen. Verdeel de macht dan komt het volk beter tot zijn recht en heeft de regering minder kans om zich te gedragen als een absolute macht omdat zijniet alle macht meer in handen hebben. En ook dit systeem zie je terug in onze tijd, zowel in Nederland als in de EU, de VS enz. De verschillende 'instanties' beoordelen elkaar en houden elkaar in de gaten, zoals het zou moeten. Daarnaast moeten zij luisteren naar de stem (algemene wil) van het volk.